Με αισθήματα βαθιάς ευγνωμοσύνης, κατάνυξης και σεβασμού, τιμούμε σήμερα δύο από τις σπουδαιότερες εθνικές επετείους του έθνους: την 1η Απριλίου 1955 και την 25η Μαρτίου 1821.
Οι σκέψεις μας ταξιδεύουν σε όλους εκείνους που θυσίασαν την ζωή τους για την ελευθερία του αλύτρωτου έθνους. Και οφείλουμε να τους μνημονεύουμε, εκφράζοντας αισθήματα ευγνωμοσύνης για τους ήρωες μας – ιδιαίτερα τους αφανείς, που πρόσφεραν την ζωή τους, δίνοντας το παρών σε ένα άνισο αγώνα για την αποτίναξη του ζυγού και θεμελίωνοντας την σύγχρονη Ελλάδα αλλά και την Δημοκρατία της Κύπρου.
Το 1821, οι Έλληνες μετά από 400 χρόνια σκλαβιάς, κακουχίας, διωγμών, μαρτυρίων, καταπίεσης και καταδυνάστευσης, μετά από πολλές προσπάθειες και αγώνες εντός και εκτός της Ελλάδας, κατάφεραν να εγκαινιάσουν τον αγώνα που τους απάλλαξε οριστικά από την τουρκοκρατία. Το όραμα, οι προσπάθειες και οι θυσίες των οραματιστών διανοουμένων της ελευθερίας συνταράσσουν και συνεπαίρνουν τους Έλληνες, δυναμώνουν την ψυχή τους και τους ωθούν σε ξεσηκωμό.
Με δασκάλους ιερείς και μοναχούς κρατούν άσβεστη τη φλόγα της πίστης και του πόθου για ελευθερία, μαθαίνουν ελληνικά γράμματα και ελληνική Ιστορία και στρέφονται στην Επανάσταση ως το μόνο τρόπο απελευθέρωσης. Ιδρύεται η Φιλική Εταιρεία και η 25η Μαρτίου του 1821 γίνεται το συμβολικό ορόσημο και σημείο αναφοράς στους παγκόσμιους αγώνες για ελευθερία και αποτίναξη από κάθε μορφή δουλείας και καταπίεσης.
Οι κατακτητές δεν μπορούν να συγκρατήσουν την ορμή και το πάθος των Ελλήνων επαναστατών. Αμέτρητοι αγωνιστές έγραψαν ένδοξες σελίδες στην Ιστορία του Ελληνισμού, και ο κάθε ένας και η κάθε μια αποτελούν από μόνοι τους ολόκληρα κεφάλαια και παραδείγματα ηρωισμού και γενναιότητας για όλους εμάς, τις γενιές που ακολούθησαν.
Η Κύπρος, αν και λόγω της απόστασης από την Ηπειρωτική Ελλάδα δεν αποτελεί μέρος των σχεδιασμών της Επανάστασης, ωστόσο ενισχύει τον αγώνα με κάθε μέσο. Σε αυτό το πλαίσιο, η Φιλική Εταιρεία ήταν σε συνεχή συνεννόηση με τον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό και πολλοί Κύπριοι εθελοντές έφευγαν για την Ελλάδα, πολεμώντας δίπλα από μεγάλους οπλαρχηγούς. Η δε Φάλαγγα των Κυπρίων, με τη δική της σημαία, ήταν ξακουστή για τα κατορθώματά της.
Το Σούλι, το Αρκάδι, το Μεσολλόγι, το Χάνι της Γραβιάς συγκινούν τους Ευρωπαίους και πολλοί φιλέλληνες λαμβάνουν μέρος στους αγώνες των Ελλήνων, δίνοντας ακόμη και τη ζωή τους. Μετά από πολλές περιπέτειες, στρατιωτικές και πολιτικο-διπλωματικές, η Οθωμανική Αυτοκρατορία αναγκάζεται να συνθηκολογήσει. Το 1827 το Ναύπλιο της Πελοποννήσου γίνεται η πρώτη πρωτεύουσα του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους και η Εθνοσυνέλευση εκλέγει πρώτον Κυβερνήτη τον Ιωάννη Καποδίστρια.
Όλων αυτών που προανάφερα την προσφορά τους, ο ποιητής χώρεσε σε δύο στίχους: «η μεγαλοσύνη των λαών δεν μετριέται με το στρέμμα. Με της καρδιάς το πύρωμα μετριέται και με το γαίμα».
Σήμερα όμως τιμούμε και την μνήμη όλων όσων θυσίασαν τη ζωή τους για την ελευθερία της Κύπρου. 64 χρόνια μετά από ακόμα έναν άνισο αγώνα, αυτόν κατά της αποικιοκρατίας, καλούμαστε όλοι να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για την ενότητα και την ελευθερία της πατρίδας μας, αφοσιωμένοι στις πανευρωπαϊκές αρχές μας, και προσπαθώντας να διατηρήσουμε ζωντανό το όραμα των ίδρυτών της Δημοκρατίας της Κύπρου.
Η Κύπρος τότε βρισκόταν κάτω από την αγγλική κυριαρχία και έβλεπε τις ελπίδες της για Ένωση με τη μητέρα Ελλάδα να εξανεμίζονται λόγω της άτεγκτης στάσης των αποικιοκρατών που θεωρούσαν το νησί στρατηγικής σημασίας για επίτευξη των στόχων τους στην περιοχή. Όλα αυτά μέχρι την 1η Απριλίου του 1955 και την έναρξη του πιο αγνού αγώνα του Κυπριακού Ελληνισμού, που σηματοδοτεί και την έναρξη ενός νέου έπους για την πατρίδα μας.
Το όραμα της ελευθερίας του 1955-59 ήταν εμπνευσμένο από το έπος του 1821. Όλοι σχεδόν οι κύπριοι αγωνιστές είχαν ψευδώνυμα ηρώων της Ελληνικής Επανάστασης, ενώ έντονο ήταν το αίσθημα και η πεποίθηση ότι ο αγώνας του 1955 στην ουσία αναβίωνε το 1821 στην Κύπρο. Από την πρώτη στιγμή, χιλιάδες ήταν οι νέοι που έτρεξαν να ενταχθούν στις τάξεις της αντίστασης. Ανατινάξεις, εκρήξεις, διαδηλώσεις, εμπρησμοί, κρησφύγετα, δολιοφθορές, συλλήψεις, βασανιστήρια, ολοκαυτώματα και πολλά άλλα ήταν πλέον καθημερινό φαινόμενο στην ιδιαίτερη πατρίδα μας.
Οι αποικιοκράτες απαγχονίζουν, βασανίζουν άγρια, καίνε σαν λαμπάδες σπίτια αλλά και αγωνιστές. Παρά ταύτα δεν καταφέρνουν να περιορίσουν τη δράση και τον ανταρτοπόλεμο των αγωνιστών της ελευθερίας. Το Μεσολόγγι, το Σούλι, το Χάνι της Γραβιάς και το Αρκάδι αναβιώνουν ξανά στην Κύπρο. Αχυρώνας Λιοπετρίου και Μαχαιράς κρατούν τα σκήπτρα της γενναιότητας. Τα Φυλακισμένα Μνήματα αποκαλύπτουν την αδάμαστη ελληνική ψυχή και την ακλόνητη πίστη στην αθανασία της. Τα Κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς, ως άλλο στρατόπεδο συγκέντρωσης, αποτελούν ακόμη ένα παράδειγμα ντροπής της ανθρωπότητας και της χριστιανικής Ευρώπης. Οι αποικιοκράτες αναγκάζονται να προβούν σε συνθηκολόγηση, ιδρύοντας την Κυπριακή Δημοκρατία.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης, επεσήμανε πρόσφατα στον επετειακό εορτασμό της έναρξης του απελευθερωτικού μας αγώνα, ότι, «Έχουμε κάθε λόγο να αισθανόμαστε περήφανοι για τους προγόνούς μας. Έκαναν αυτό που τους υπαγόρευε η συνείδησή τους κι ας μην γνώριζαν από γεωπολιτική, […]. Μπορεί ο πολιτικός στόχος του αγώνα, της Ένωσης με την Ελλάδα, να μην επιτεύχθηκε, αλλά ο αγώνας οδήγησε […] στη γένεση της ανεξάρτητης Κυπριακής Δημοκρατίας, ό,τι πιο σημαντικό έχουμε μέχρι σήμερα.
«Με οδηγό τις αρχές και αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα εξαντλήσουμε κάθε δυνατότητα και θα αξιοποιήσουμε την όποια ελπίδα, ώστε να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για την απελευθέρωση και την επίλυση του Κυπριακού. Με τη στήριξη της Ελλάδας, η οποία παραμένει ο πιο πολύτιμος και ανιδιοτελής μας σύμμαχος, αξιοποιούμε τις συνέργειες με τους Ευρωπαίους εταίρους μας και με τρίτες χώρες, ώστε να πετύχουμε τον στόχο μας.
«Με αναβαθμισμένο ρόλο στην περιοχή, πάντα εντός του πλαισίου των δυνατοτήτων μας, με κύρος στο διεθνές πολιτικό και οικονομικό στερέωμα, η Κυπριακή Δημοκρατία συμπληρώνει σε λίγες μέρες 20 χρόνια παρουσίας στην ευρωπαϊκή οικογένεια, ως πλήρες και ισότιμο μέλος. Οι αρχές και αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης παραμένουν οι οδοδείκτες της πορείας μας για την αντιμετώπιση των πολλαπλών προκλήσεων που έχουμε ενώπιόν μας, με κορυφαία προτεραιότητα την ανάγκη για επίλυση του Κυπριακού».
Επομένως, ο αγώνας συνεχίζει. Τα έθνη εξάλλου δεν έχουν βιολογικές ηλικίες. Και ο αγώνας αυτός θα χρειαστεί τη συμβολή όλων.
Συμπατριώτες μου στο Ηνωμένο Βασίλειο,
Σήμερα, καθώς τιμούμε τους όμορους αγώνες του έθνους — της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και του Απελευθερωτικού Αγώνα του 1955, οφείλω να δηλώσω ότι η κυβέρνηση μου αναγνωρίζει, συγχρόνως, το σπουδαίο έργο που επιτελείτε [κι έχετε να επιτελέσετε] εσείς, οι ηγεσίες και τα μέλη των ελληνικών κυπριακών κοινοτήτων εδώ, στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Εσείς αναδεικνύετε την πλούσια κληρονομιά μας και εσείς πρέπει να την μεταλαμπαδέψετε στις επόμενες γενιές. Με τη δράση και τις πρωτοβουλίες σας, εσείς έχετε το χρέος να διατηρήσετε ζωντανές τις παραδόσεις και τις αξίες μας, προωθώντας στις επόμενες γενιές την γλώσσα, την ιστορία και τον πολιτισμό.
Αλλά έχετε ακόμα ένα σημαντικό ρόλο και αυτός είναι να συμβάλλετε στην υποστήριξη των προσπαθειών μας για μια δίκαιη επίλυση του Κυπριακού ζητήματος, ασκώντας σθεναρή επιρροή στα κέντρα αποφάσεων της φιλοξενούσας χώρας, μιας εκ των εγγυητριών δυνάμεων για την ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Οι πράξεις μας άλλωστε θα είναι το πιο τιμητικό μνημόσυνο για τους ήρωές μας.
Χρόνια Πολλά στους απανταχού Έλληνες!